Voor een half miljoen Nederlanders is de tandarts onbetaalbaar geworden. Dokters van de Wereld vindt dat de basale tandzorg weer terug moet in het basispakket.
Armoede valt in Nederland af te lezen aan iemand zijn gebit, zegt ontwikkelingsorganisatie Dokters van de Wereld. De hulporganisatie roept in een petitie de politiek op om de beslissing uit 2006 – toen de tandheelkunde geheel uit het basispakket werd gehaald – terug te draaien. Sinds 2006 moeten volwassenen hun tandartskosten volledig zelf ophoesten – of daar een aanvullende verzekering voor afsluiten. Een half miljoen mensen slaagt in geen van beide, aldus Dokters van de Wereld.
Toegankelijk
Om de gezondheidsverschillen tussen rijk en arm te verkleinen, wil de hulporganisatie dat tandzorg weer voor iedere Nederlander toegankelijk wordt. Om de daad bij het woord te voegen reed de Nederlandse tak van Médecins du Monde dit voorjaar met een bus door het land om gratis mondbehandelingen te geven aan mensen met een kleine portemonnee. Ook uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat bij de laagste inkomens maar zeven op de tien Nederlanders regelmatig naar de tandarts gaat.
Tandarts Didi Landman uit Rotterdam ondersteunt de petitie van Dokters van de Wereld volledig. ,,Het is belangrijk dat basale tandzorg weer terug in het basispakket komt. Daarmee bedoel ik een jaarlijkse controle plus behandelingen bij acute problemen.’’ Op 10 oktober spreekt de Tweede Kamercommissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de slechte bereikbaarheid van tandzorg voor mensen met weinig geld.
Rotte tanden
Als mensen geen geld hebben voor een aanvullende verzekering schiet preventieve mondzorg er meestal bij in. Dat kan leiden tot rotte en afgebroken tanden, ontstekingen en ernstige pijnklachten, weet Landman. ,,Soms hebben mensen zoveel pijn dat ze nauwelijks kunnen eten.’’ Landman helpt elke donderdagmiddag patiënten die geen tandzorg kunnen betalen, zoals daklozen en mensen die in de schuldsanering zitten. ,,De impact van die hulp is groot, zie ik iedere keer weer. Door de behandelingen hebben ze weer kans op een normaal leven: ze kunnen gaan solliciteren en een partner vinden.’’
Landman is veel tijd kwijt aan papierwerk om de materialen voor de behandelingen vergoed te krijgen; zelf werkt ze vrijwillig en is ze afhankelijk van giften. Maar omdat die niet afdoende zijn, probeert ze verzekeraars te bewegen een bijdrage te leveren aan de behandelingen. Een slecht gebit is namelijk een risico voor de gezondheid: ontstoken tandvlees vergroot onder meer de kans op hartproblemen. ,,Met sommige verzekeraars heb ik goede ervaringen, anderen werken bijna nooit mee’’, vertelt ze. Soms heeft Landman geen andere keuze dan het trekken van gezonde tanden, een volledig kunstgebit wordt immers wel vergoed door de basisverzekering.
Arme gezinnen
Ook kinderen uit arme gezinnen hebben vaker last van gebitsproblemen, stelt kinderarts Els Hembrecht, die een speciale praktijk voor kinderen in Woerden heeft. ,,Als ouders niet gewend zijn om zelf regelmatig naar de tandarts te gaan, doen ze dat vaak ook niet met hun kinderen.’’ Hoewel de tandartskosten voor kinderen tot 18 jaar wel vergoed worden uit het basispakket. ,,Maar ouders die zelf niet in aanraking komen met de tandarts of mondhygiënist, weten dat vaak niet.’’
Als ouders niet gewend zijn om zelf regelmatig naar de tandarts te gaan, doen ze dat vaak ook niet met hun kinderen
Els Hembrecht, kinderarts
Armere Nederlanders doen bovendien vaak minder aan preventie van gebitsproblemen bij hun kinderen. Hembrecht: ,,De kwaliteit van de voeding is vaak slechter, ze zien er niet altijd op toe dat hun kinderen twee keer per dag poetsen en ze maken minder vaak gebruik van elektrische tandenborstels.’’ Kinderen met tandproblemen kunnen daar de rest van hun leven last van houden, omdat bijvoorbeeld het trekken van tanden een ‘normale’ ontwikkeling van het gebit in de weg kan staan.
Aankloppen bij de gemeente heeft vaak weinig zin voor arme mensen met gebitsproblemen. De meeste gemeenten willen de kosten niet vergoeden uit de bijzondere bijstand, een gemeentelijke vergoeding voor extra kosten. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Tandeloos! De bijzondere bijstand in een sterfhuisconstructie?’. Gemeenten staan meestal op het standpunt dat de basisverzekering afdoende zou moeten zijn voor noodzakelijke zorgkosten. Ze vergoeden daarom geen zorgkosten die niet onder basisverzekering vallen.
Noodfondsen
Wel bestaan er in ruim honderd gemeenten noodfondsen waar inwoners aanspraak op kunnen maken. Een groot deel daarvan is opgezet door de ontwikkelorganisatie Stichting Urgente Noden Nederland (SUNN). Volgens Nathalie Boerebach, directeur van SUNN, doen steeds meer mensen met gebitsproblemen een beroep op deze fondsen. Exacte cijfers heeft ze nog niet. ,,Maar ik krijg hierover wel duidelijke signalen van de lokale noodhulpbureaus’’. De noodfondsen richten zich in beginsel alleen op zeer acute tandzorg. Soms werken ze samen met een lokale tandarts.
De kans dat tandzorg terug komt in het basispakket lijkt overigens klein. Minister Bruno Bruins (Medische Zorg en Sport) is hier namelijk geen voorstander van. Hij zei eerder dat er geen geld is vrijgemaakt in het regeerakkoord voor het opnemen van tandzorg in het basispakket.
Bron: AD, foto: shutterstock